3  Stromingen en religies

Agnosten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Agnosticisme
“Het agnosticisme is de filosofische bedenking dat kennis van (een) hogere macht(en) niet zeker kan zijn, omdat deze niet (met de wetenschappelijke methode) te bewijzen is.  Een agnost is iemand die geen overtuiging heeft jegens het wel of niet bestaan van (een) bovennatuurlijk(e) macht(en).  In de negentiende eeuw ontstond de term agnosticisme als noemer voor de overtuiging dat de kenbare werkelijkheid geen aanleiding geeft om het bestaan van God te veronderstellen.
Het huidige agnosticisme is in de 19^e eeuw ontstaan.  De oudst bekende persoon die we een “agnost” zouden kunnen noemen was de Griekse presocraat Xenophanes (ca. 580 – ca. 485 v.Chr.).”

Atheïsten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Athe%C3%AFsme  
“Atheïsme is de afwezigheid van geloof in een of meer goden.  Het begrip kent meerdere, elkaar soms overlappende, soms uitsluitende betekenissen, maar deze definitie geeft het een wetenschappelijke bruikbaarheid als overkoepelend begrip. …
Het algemeen spraakgebruik gaat over het algemeen een stap verder dan de ruime definitie en verstaat onder atheïsme niet alleen de afwezigheid van enige vorm van godsgeloof, maar ook de actieve verwerping (niet noodzakelijk tevens de bestrijding) ervan.”

Kopje: Posities en bewegingen
“Een impliciete atheïst heeft geen weldoordachte mening over het geloof in god(en); van dergelijke personen kan worden gezegd dat ze impliciet geen geloof hebben in goden.  Een expliciete atheïst heeft wel een doordachte mening betreffende het geloof in goden.  Expliciete atheïsten kunnen dan het geloof in goden bewust negeren/vermijden (zwak atheïsme) of er bewust voor uitkomen dat goden volgens hen niet bestaan (sterk atheïsme).”

Kopje: Nieuw atheïsme
“In 2004 ontstond er een atheïstische beweging die sinds 2006 nieuw atheïsme wordt genoemd.  De beweging kreeg vorm door de boeken van vooral Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Sam Harris en Daniel Dennett.  Volgens Victor J. Stenger verschilt traditioneel atheïsme van het nieuwe atheïsme doordat het traditionele atheïsme verzoenend staat tegenover theïsme [geloof in god(en)], terwijl het nieuwe atheïsme een vijandige houding daartegenover aanneemt.”

Humanisten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Humanisme_(levensbeschouwing)
“Humanisme als levensbeschouwing, ook wel seculier of modern humanisme genoemd, is een moderne vorm van humanisme die de mens centraal stelt en uitgaat van de waarde van de mens (lat: humanus = ‘menselijk’).  Het humanisme gaat uit van rede, ethiek en rechtvaardigheid.  Het houdt zich bezig met de vraag hoe mensen een aangenaam en gelukkig leven kunnen leiden.  Daarnaast is men tegen het gebruik van het bovennatuurlijke en het spirituele om de moraal te bepalen en besluitvorming te beïnvloeden.”

“De term “seculier humanisme” is in de 20e eeuw ontstaan, om een duidelijk onderscheid te maken met “religieus humanisme”.  Het woord “humanisme” om een niet-christelijke levensbeschouwing aan te duiden raakte echter al in de tweede helft van de 19e eeuw ingeburgerd.”

Kopje: kenmerken
“Sleutelbegrippen in het humanisme zijn zelfontplooiing en -ontwikkeling, autonomie (in de betekenis van vrijheid en het streven naar een goed en mooi leven), verantwoordelijkheid, kritisch denken, gelijkwaardigheid en humaniteit.”

Kopje: België
“In België is het modern humanisme nauw verbonden met de vrijzinnigheid en maken humanistische organisaties deel uit van de koepelorganisatie Unie Vrijzinnige Verenigingen, die als “deMens.nu” ook vrijzinnige dienstverlening en netwerkactiviteiten organiseert via verschillende huizenvandeMens.”

https://nl.wikipedia.org/wiki/Humanisme
Kopje: betekenis
“In de moderne tijd zijn humanistische bewegingen typisch niet-religieuze bewegingen in overeenstemming met secularisme, en tegenwoordig kan humanisme verwijzen naar een niet-theïstische levenshouding gericht op menselijke keuzevrijheid die zich richt op wetenschap in plaats van openbaring van een bovennatuurlijke bron om de wereld te begrijpen.”

Kopje: oorsprong
“Een levensbeschouwing die zich niet beroept op een goddelijke openbaring, maar vertrouwt op het vermogen van de mens om zelf zijn leven zin te geven, zich baserend op universele waarden zoals menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, tolerantie en verantwoordelijkheid.”

Animisme

https://nl.wikipedia.org/wiki/Animisme_(religie)
“Animisme (Latijn anima = ‘geest’, ‘ziel’) is het filosofisch, religieus of spiritueel concept waarbij zielen of geesten niet alleen bestaan in mensen en dieren, maar ook in planten, stenen of natuurlijke fenomenen zoals donder en geografische zoals bergen en rivieren.  Animisme wijst verder ook bezieling toe aan abstracte concepten zoals woorden, eigennamen of metaforen uit de mythologie. Religies waarin animisme voorkomt behoren meestal tot volksgeloof of etnische religies zoals sjamanisme, shinto of bepaalde stromingen binnen het hindoeïsme.”

Kopje: Animisme en religie
“Animisme is, gezien vanuit het perspectief van monotheïstische godsdiensten zoals het cristendom, een natuurlijke of natuurgodsdienst waarbij geesten- en voorouderverering het belangrijkst zijn.  Een animist gelooft in het bestaan van goede en kwade geesten, die kunnen huizen in onder meer bomen, dieren en gebruiksvoorwerpen.  De geesten moeten goed gestemd worden door ze offers te brengen, het houden van rituelen, rituele dansen en het houden van taboeregels.  Animisme doordrenkt het hele leven van de aanhangers ervan.”

“Animistisch geloof speelt een belangrijke rol in de verklaring van het ontstaan van religies.  Sommige cognitief- en evolutionair-psychologen hebben een theorie ontwikkeld die inhoudt dat bijvoorbeeld donder en bliksem als een manifestatie van een boze geest ‘minimaal contra-intuitief’ is, omdat het intuitieve aannames vervult terwijl het sommige van die aannames in geringe mate geweld aandoet.  Omdat dergelijke opvattingen sterk de aandacht trekken, bieden ze veel geloofsovertuigingen een basis, en zijn ze bovendien potentieel nuttige evolutionaire aanpassingen.”

Kopje: verspreiding van het animisme
“Het komt in vrijwel de hele wereld in vele variaties voor, hoewel het minst daar waar monotheïstische godsdiensten zoals het christendom domineren, zoals in Europa en Noord-Amerika.”

Hindoeïsme

Hindoeïsme verzamelnaam:

https://historiek.net/hindoeisme-goden-ontstaan-feesten-kenmerken-betekenis/101436/
Kopje: Ontstaan en definitie van hindoeïsme
“Onder het hindoeïsme wordt een complexe religieuze en sociale cultuur verstaan, die ontstond rond 1500 v.Chr op het Indische subcontinent, in het noorden van het huidige India.  Het begrip ‘hindoeïsme’ is relatief nieuw en werd begin negentiende eeuw bedacht door Britse wetenschappers om de religieuze uitingen en ideeën van de mensen in India aan te geven.  De Grieken en Perzen duiden de inwoners van de Indus vallei (India) aan als indoi of Hindu.  Vandaar de benaming hindoeïsme. …
Belangrijk is dus de notie dat hindoeïsme niet één bepaalde samenhangende religie aanduidt, maar een samenvoeging van allerlei religieuze gemeenschappen en sekten die enkele grote gemene delers hebben.  Spreken over ‘hét hindoeïsme’ is daarom feitelijk onmogelijk.  Daarom spreken er ook wel mensen van hindoeïsme als een filosofie, religieuze culturele stroming of levenswijze.”

https://www.spiritualnet.nl/8-religies/40-tijdslijnen
Kopje Niet Abrahamistische religies: Hindoeïsme-Boeddhisme:
“Hindoeïsme is de verzamelnaam, die vanaf de 19e eeuw werd gegeven aan diverse godsdiensten van Indiase oorsprong.  Het is erg divers met veel verschillende goden en verschillende Heilige Schriften. … De Hindoes hebben geen Heilig boek zoals de Bijbel voor de Christenen, maar hebben veel verschillende Heilige Teksten, waarvan de Veda´s de oudste zijn.”

Verzameling van uiteenlopende vormen van godsverering tot filosofische wijsbegeerte – Geen stichter – Moeilijk te traceren – Moeilijk te dateren

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFsme
“Het hindoeïsme is gevormd uit diverse tradities en heeft niet één bepaalde stichter.”

Kopje: Diversiteit:
“Al vertonen hun religieuze handelingen grote overeenkomsten, toch is geen enkele omschrijving van het begrip hindoeïsme voor alle hindoes van toepassing.  Zo verschilt de plattelandsgodsdienst grondig van de meer filosofisch onderbouwde godsdienstbeoefening.  Er zijn verscheidene heilige geschriften die niet nauwkeurig gedateerd kunnen worden en waarbij van meerdere geen auteur bekend is.  Er is geen sprake van een enkele hoofdstichter, zoals een profeet.  Door de tijd heen zijn Arische en Dravidische elementen versmolten.  Het jaïnisme en het boeddhisme worden door hindoes wel beschouwd als stromingen van het hindoeïsme.  …  Een bij hindoes bekende metafoor is die van het hindoeïsme als stam van een boom, waar alle andere godsdiensten als bladeren aan groeien.”

Kopje: Gebruiken – feesten
“Door de veelheid van goden en godinnen en hun verschijningsvormen, de grote regionale verschillen en het feit dat bepaalde feesten alleen binnen bepaalde kasten gevierd worden, is het moeilijk, zo niet onmogelijk, aan te geven wat de belangrijkste feesten zijn.”

Veel goden en tempels

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFsme
Kopje: Erediensten en tempels
“Hindoes houden hun erediensten in mandir of tempels.  Overal in India staan tempels en ook in andere plaatsen waar hindoes zich hebben gevestigd zijn tempels gebouwd.  Deze tempels zijn meestal opgedragen aan een bepaalde god, godin of heilige man.  Ze worden gezien als het aardse huis van de godheid wier aanwezigheid wordt getoond door een afbeelding of een beeld in het binnenste, heiligste deel van het tempelgebouw.  Veel hindoes vereren hun goden ook thuis, in een bepaalde kamer of een deel van een kamer.”

http://www.sewadhaam.eu/hindoeisme/  [Hindoecentrum]
Kopje: Goden en godinnen
“De meeste Hindoes geloven in een oppergeest Brahman.  Maar Hindoes bidden niet zoals de christenen tot God of moslims tot Allah bidden.  In plaats daarvan vereren zij honderden goden, die verschillende kanten van Brahman laten zien.”

Volksgeloof – Animisme

Zie ook hogerop onder kopje: Diversiteit: ‘plattelandsgodsdienst’

https://historianet.nl/maatschappij/godsdienstgeschiedenis/hindoeisme-alles-over-karma-dharma-en-de-330-miljoen-goden-van-india
Kopje: Hoe wordt hindoeïsme beoefend?
“Er zijn veel verschillende rituelen die een belangrijke rol spelen in het hindoeïsme: meditatie, gebed, yoga, recitatie van religieuze teksten en dagelijkse offers zijn maar een paar van de vele hindoeïstische rituelen.
Het puja-ritueel wordt dagelijks uitgevoerd.  Een van de belangrijkste rituelen zijn de dagelijkse offers.  Al in de Vedische geschriften werd het offerritueel beschreven en in de Bhagavad Gita, die deel uitmaakt van het epos Mahabharata, wordt het offerritueel vastgelegd als een religieuze plicht.  De dagelijkse offers worden ook wel puja genoemd en bestaan uit offergiften aan goden, die meestal worden voorgesteld door een beeld of afbeelding.  De offergift kan bijvoorbeeld bestaan uit wierook en bloemen.  Puja-rituelen kunnen zowel thuis als in een tempel worden uitgevoerd.  Het belangrijkste is dat de god wordt behandeld als een geëerde gast.  Daarom is het ook gebruikelijk om de offergiften aan te passen aan de wensen van de specifieke god.”

https://nl.wikipedia.org/wiki/Polythe%C3%AFsme
“Men vermoedt dat polytheïsme is voortgekomen uit animisme, het geloof in “natuurgeesten” (ook wel natuurgodsdienst genoemd), die geleidelijk antropomorf werden.”

Één allerhoogste God én ondergoden

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFsme
Kopje: Het goddelijke in het hindoeïsme – Schepper God in het hindoeïsme
“De meeste hindoes vereren maar één God, zoals de shaivieten (Shiva) en de vaishnavieten (Vishnoe), die geloven dat andere goden doordrongen zijn van die Ene God.  De shaktisten geloven dat je via de verering van de Moedergod Devi tot het oneindige aspect van God (Shiva) kunt komen en de smartisten geloven dat diverse goden de verschillende aspecten van de Ene God vertegenwoordigen en dat derhalve iedere god afzonderlijk verering verdient.  Ook de smartisten en shaktisten geloven echter dat er maar één absolute, Hoogste God is.”

Zondvloed

https://www.spiritualnet.nl/8-religies/40-tijdslijnen
Kopje: Komt alles terug in één godsdienst?
“De tijd voor het zuiveren van deze wereld is nu rijp.  Daarom verklaar ik nu wat goed voor u is!  Het beweeglijke en onbeweeglijke in de schepping, … voor al deze is het vreselijke noodlot nu genaderd.  U zal een sterke, massieve ark bouwen en het uitrusten met een lang touw.  Daarmee moet u de ark binnen klimmen, … en u met u nemen alle verschillende zaden … en zorgvuldig moet u ze daarin bewaren.” (Mahabharata III.clxxxvi) Apologetics Press

God op aarde – Connectie met Jezus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFsme
Kopje:  Het goddelijke in het hindoeïsme – Schepper God in het hindoeïsme
“De meeste hindoes geloven ook dat God op bepaalde momenten in de geschiedenis in een menselijke vorm (Ishvara) kan verschijnen.  Een deel van de hindoes (vooral vaishnavieten en smartisten) gelooft zelfs dat God in een persoonlijk lichaam kan incarneren (avatarisme).  Sommige van die (al of niet mythische) goddelijke persoonlijkheden werden in de loop der tijden geassocieerd met bepaalde deelaspecten van de ene ondeelbare God (Brahman) en werden verwerkt in de mythologieën en spirituele filosofieën van het hindoeïsme.”

Citaat over Mahavatar Babaji :  
https://nl.wikipedia.org/wiki/Mahavatar_Babaji  (2^e par)
“Volgens Yogananda werken Babaji en Jezus Christus samen aan de omzetting van het goddelijke plan voor de aarde in dit tijdperk.  Hun opdracht zou eruit bestaan, naties te inspireren oorlogen, racisme, religieus sektarisme en materialisme op te geven.  Terwijl Jezus overwegend lichaamsloos zou werken [hier wordt bedoeld dat Jezus in deze tijd niet meer tastbaar op aarde leeft maar werkzaam is vanuit de geestelijke wereld] , zou Babaji zijn lichaam niet opgegeven hebben en met uitverkoren jongeren op wisselende plaatsen in de Himalaya verblijven.”